Ο Πεσσόα στο Λιμάνι

21 Μαρτίου, Παγκόσμια Μέρα Ποίησης.

21 Μαρτίου 2018, ένα απόγευμα αφιερωμένο στον Φερνάντο Πεσσόα και σε μία από τις είκοσι επτά –μέχρι σήμερα ανακαλυφθείσες- διαφορετικές προσωπικότητες που υπογράφουν τα γραπτά του, τον Άλβαρο ντε Κάμπος, τον εμπνευσμένο μηχανικό των Ωδών.

«Θαλασσινή Ωδή»
Υπό την αιγίδα της Πορτογαλικής Πρεσβείας και με την υποστήριξη του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, αναγνώστηκε το έντονο και μακρυσκελές πόνημα του ποιητή.

Α, και τα ταξίδια, τα ταξίδια αναψυχής, και τ΄άλλα
τα ταξίδια της θάλασσας, όπου όλοι είμαστε σύντροφοι ο ένας του άλλου, με τρόπο ιδιαίτερο, λες κι ένα μυστήριο θαλασσινό
φέρνει κοντά τις ψυχές μας και για μια στιγμή γινόμαστε
συμπατριώτες προσωρινοί της ίδιας αβέβαιης πατρίδας,
περιπλανώμενοι αιώνια πάνω στην απεραντοσύνη των νερών!

Με την αρμονική χροιά της Μαρίας Παπαδήμα –η φωνή του Πεσσόα στην Ελλάδα-, το «βάρος» της παρουσίας του Δημήτρη Δημητριάδη, τη θεατρικότητα του Βασίλη Αμανατίδη, την εκ βαθέων συγκινητική παραστατικότητα της Σταυρούλας Γάτσου και την πάντα στοργική ματιά της καλλιτεχνικής διευθύντριας Μαρίας Κενανίδου, όλοι όσοι είχαμε τη χαρά να παρευρισκόμαστε το απόγευμα της Τετάρτης στον όμορφο χώρο του Μουσείου, ταξιδέψαμε μέσα από τις λέξεις του Πεσσόα/ντε Κάμπος, μέσα από τη θάλασσα, εκεί στη Λισαβώνα, κι ακόμη παραπέρα, στις θάλασσες του ποιητή.

 

Θέλω να φύγω μαζί μας, θέλω να φύγω μαζί σας,
Με όλους εσάς μαζί,
Παντού όπου πηγαίνετε!
Τους κινδύνους σας θέλω μπροστά μου να βρω,
Στο πρόσωπό μου, τους ανέμους να νιώσω,
Αυτούς, που το δικό σας γέμισαν ρυτίδες,
Το αλάτι της θάλασσας, που τα χείλη σας φίλησε, να φιλήσω
Στη δουλειά σας το χέρι μου να βάλω,
Τις καταιγίδες σας να μοιραστώ,
Και σαν κι εσάς, σε πανέμορφα λιμάνια να φτάσω!
Τον πολιτισμό, όπως κι εσείς, πίσω μου να αφήσω!
Μαζί σας κάθε ίχνος ηθικής να χάσω!
Στ’ ανοιχτά να νιώσω την ανθρωπιά μου ν’ αλλάζει!
Τις θάλασσες του Νότου μαζί σας να πιω,
Άγρια πράγματα νέα, νέες της ψυχής επαναστάσεις,
Νέες φωτιές πυρηνικές στο ηφαιστειακό μου πνεύμα!
Να φύγω μαζί σας, ν’ απογυμνωθώ-εμπρός, ουστ!-
Απ’ τα πολιτισμένα ρούχα μου, τα ήθη τα χρηστά,
Τον έμφυτό μου φόβο για τις φυλακές,
Την ήσυχη ζωή μου,
Την καθιστική, τη στατική, την προσεγμένη, την κανονική!

Στη θάλασσα, στη θάλασσα, στη θάλασσα, στη θάλασσα,
Αχ!Στη θάλασσα, στον άνεμο, στα κύματα, τη ζωή μου
Να πετάξω!

Είχα καιρό να βρεθώ σε έναν χώρο όπου, για ώρα πολλή, αθόρυβα και με σεβασμό, τόσοι πολλοί άνθρωπο, όλοι μαζί, είχαμε χαθεί στην ακρόαση του κειμένου. Οι άνθρωποι έχουμε ξεχάσει πώς να ακούμε. Όχι μόνο τα προβλήματα των άλλων, μα και τα έργα τέχνης, και σίγουρα την ίδια μας τη ζωή. Εκείνο το απόγευμα όμως, όλοι μαζί, 250 περίπου άτομα, στον ασφυκτικά γεμάτο χώρο, ακούσαμε. Τους στίχους των τραγουδιών των ναυτών, τον ήχο της αλυσίδας, τον παφλασμό των κυμάτων. Μυρίσαμε και γευτήκαμε αλμύρα και ρούμι. Θυμηθήκαμε τα λόγια του ποιητή:

«Η λογοτεχνία είναι η απόδειξη πως η ζωή δεν είναι αρκετή».

Το απόγευμα της Τετάρτης 21 Μαρτίου 2018, όσοι ήμασταν εκεί, το επιβεβαιώσαμε μέσα από τους στίχους της «Θαλασσινής Ωδής». Η ζωή πλούτισε. Με αισθήσεις και ταξίδια. Κι όταν όλα αυτά γίνονται συλλογικά έχουν άλλη ομορφιά.

Εύχομαι και σε πολλές άλλες τέτοιες δράσεις. Και σε όλους εσάς να μην χάνετε ευκαιρία να βάζετε λίγη λογοτεχνία παραπάνω στη ζωή σας. Άλλωστε, όπως λέει και ο ίδιος ο Πεσσόα, στις πολλαπλές του αντιφάσεις,

«η λογοτεχνία είναι ο πιο ευχάριστος τρόπος να αγνοείς τη ζωή».